Dziecko z FAS

Uczestniczyłam kiedyś w szkoleniu, które dotyczyło alkoholizmu oraz chorób z tym związanych. Najbardziej przejmujące były poglądowe zdjęcia dzieci, które zostały urodzone przez matki pijące alkohol.

Wtedy po raz pierwszy usłyszałam o dziecku z zespołem FAS.

Co to jest FAS?

Najcięższym zaburzeniem powstającym u dziecka narażonego na działanie alkoholu w łonie matki jest Płodowy Zespół Alkoholowy (Feta! Alcohol Syndrome - FAS).

Zespół ten charakteryzuje się między innymi obniżoną wagą urodzeniową dziecka, jego niskim wzrostem i zmianami w budowie twarzy, tzw. dysmorfiami. Niestety, dochodzi również do uszkodzenia mózgu.

 

Nie ma bezpiecznej dawki alkoholu dla dziecka w łonie matki! 

Szkodliwe skutki, jakie alkohol wywiera na dziecko w łonie matki, są związane z ilością i częstotliwością wypijanego przez matkę alkoholu, okresem ciąży oraz czynnikami biologicznymi właściwymi dla matki. Nawet niewielka ilość alkoholu może mieć szkodliwe skutki. 

Najbardziej niebezpieczne są dwa style picia podczas ciąży: kiedy kobieta jednorazowo wypija dużo alkoholu lub wypija niewielkie dawki alkoholu, ale robi to często. Najbardziej niebezpieczne jest picie alkoholu w pierwszym trymestrze ciąży! 

Niektórzy badacze zwracają także uwagę na zachowanie abstynencji przez ojca. Jest to ważne ze względu na przekazywany materiał genetyczny. Uczeni ci, zalecają trzymiesięczną abstynencję dla obojga rodziców przed poczęciem dziecka.

W każdym trymestrze ciąży mogą wystąpić specyficzne skutki spożywania alkoholu przez matkę.

W pierwszym trymestrze dochodzi do najcięższych uszkodzeń, łącznie z poronieniem. W drugim trymestrze powstaje najwięcej zmian dysmorficznych i uszkodzeń układu nerwowego. Jeśli matka pije między 10. a 20. tygodniem ciąży, będziemy obserwować zmiany w budowie twarzy dziecka (tzw. dysmorfie: skrócone szpary powiekowe, spłycona rynienka podnosowa, zmniejszona czerwień wargowa górna) i zahamowanie wzrostu. 

Jeżeli kobieta pije alkohol w trzecim trymestrze, może dojść do nowych uszkodzeń mózgu i do pogłębiania się uszkodzeń w układzie nerwowym powstałych we wcześniejszym okresie ciąży. Wadom układu nerwowego mogą i często towarzyszą uszkodzenia innych narządów: wzroku, słuchu, układu ruchu, układu pokarmowego, organów rozrodczych itd.

Trudności rozwojowe dzieci z grupy FAS 

Dzieci z FAS mają trudności funkcjonalne związane przede wszystkim z uszkodzeniami mózgu. Jeśli kobieta w ciąży pije alkohol, to jej dziecko może mieć: problemy adaptacyjne po porodzie, kłopoty z regulacją snu i czuwania, trudności ze ssaniem, chwytaniem i innymi odruchami.

Występują również problemy z koordynacją ruchową i nadwrażliwość na bodźce sensoryczne, deficyty w zakresie koncentracji i ciągłości uwagi, opóźnioną zdolność mówienia, trudności w liczeniu, spowolnione procesy myślenia, kłopoty z organizacją i zaplanowaniem działania. 

W szkole, podczas nauki występują zaburzenia pamięci, deficyty uwagi, trudności językowe, kłopoty z planowaniem i wyciąganiem wniosków. 

Statystyka

Badania zrealizowane na zlecenie Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA) pokazały, że aż 33% kobiet w wieku prokreacyjnym przyznało, że będąc w ciąży, piło alkohol. I to mimo zwiększającej się świadomości społecznej dotyczącej szkodliwości picia alkoholu w ciąży! 

Szacuje się, że w Polsce rodzi się nawet 8 tysięcy dzieci rocznie z FAS i innymi uszkodzeniami spowodowanymi działaniem alkoholu na rozwijający się płód.

 Mam dziecko z FAS 

Najważniejsze jest, aby rodzice lub opiekunowie dziecka zadbali o wczesne uzyskanie diagnozy. Postawienie prawidłowej diagnozy jeszcze przed piątym rokiem życia jest czynnikiem chroniącym rozwój dziecka. Można takiemu dziecku szybko pomóc angażując cały zespół specjalistów (pediatra, psycholog i logopeda). 

Lekarz pediatra powinien opisać wszystkie szkody zdrowotne, jakie powstały u dziecka po toksykacji alkoholem, psycholog powinien ocenić rozwój poznawczo-emocjonalny dziecka, a logopeda zaburzenia funkcji werbalnych. 

W procesie diagnozy istotne jest również to, aby ocenić uszkodzenia mózgu u dziecka. Od trafności i jakości diagnozy zależy dobre przygotowanie pomocy terapeutycznej dla dziecka.

Pamiętaj, jeśli jesteś w ciąży - zachowaj abstynencję!

Jako źródło wykorzystałam broszury i wydawnictwa PARPA.